HEERENVEEN - Van 3 tot 31 juli 2019 is een expositie van schilderijen en foto’s te zien van Jan Huitema in museum Heerenveen, Minckelersstr. 11, 8442CE Heerenveen.

De natuur is zijn grote inspiratiebron. Zijn schilderijen en foto’s geven zijn verwondering weer en bewondering voor de scheppende krachten in de natuur. Hij ervaart de schepping als een kosmisch gebeuren, waarin de microwereld een weerspiegeling is van de macrowereld, het universum. Alles is met elkaar verbonden en verwant.
Er is een voortdurende ontwikkeling te zien van tot bloei komen en vergaan. Ook de vergankelijkheid heeft zijn schoonheid. Dat laat hij in zijn natuurfoto’s zien.
De bouwstenen van het leven zijn in de kosmos ontstaan. Alles is één kosmische kringloop waar nooit iets bijkomt of verloren gaat.
Hij probeert de betovering van details in de natuur, de vormen, structuren, kleur en licht in close-up foto’s te vangen. Bijzondere momenten legt hij in close-up foto’s vast. Bij toeval komt hij ze tegen. De foto’s zijn de aanleiding voor zijn expressieve schilderijen.
Al schilderend beleeft hij de natuur op een andere manier.
Zijn schilderijen zorgen voor een innerlijke verwerking. Het schilderen heeft zich ontwikkeld naar een intuïtief innerlijk schilderen, waarin het toeval een grote rol speelt. Het ontstaan van het schilderij is een natuurlijk proces.
Zoals in de natuur en in de kosmos het toeval, het onverwachte een grote rol speelt, zo geldt dat ook voor zijn schilderproces. Zijn schilderijen liggen op de vloer. Bij het schilderen met acrylverf op groot formaat papier of doek gebruikt hij veel water en media die weerstand bieden. Het schilderij gaat zijn eigen weg en bepaalt mede de ontwikkeling van het proces.
Uit het impulsieve en vrije, niet angstige kan creativiteit ontstaan.


Toeval in zijn kunst
Het toeval, het experiment en de spontaniteit spelen een belangrijke rol. Vaak wordt beweerd dat toeval niet bestaat, dat alles zo moet zijn. Dat het voorbestemd is. Maar je kunt ook het tegenoverstelde beweren. Je kunt het hele leven toeval noemen en dat niets gepland is. In ieder geval is hij daar erg mee bezig in zijn werk. Het leven is een samenspel van atomen en moleculen die oorspronkelijk in uitgestrekte gaswolken in de kosmos zijn ontstaan. Het is een prachtig ingewikkeld gebeuren. In de evolutie speelt het toeval een fundamentele rol. Als iets niet werkt past het leven zich aan. Toeval is onvoorspelbaar. Elke gebeurtenis is een keten van oorzaken en gevolgen. Voorspelbaar als je het in details zou analyseren. In de complexiteit van het leven in de natuur speelt toeval een voortdurende rol. Op elk moment vallen lagen van toeval op elkaar. Het toeval staat het een toe en sluit het andere uit.
Het wegvagen van zijn persoonlijkheid is een streven. Hij wil niet gebonden zijn aan regels: eisen aan realisme, perspectief, compositie, techniek en kleurcombinaties. Toch ontkomt hij er niet helemaal aan. Het toevals-element is belangrijk. maar veel hangt toch van hemzelf af, de materiaalkeuzes en de techniek.
Het schilderproces voltrekt zich door zijn zeef, zijn bril en focus. Door zijn ‘stuurmanskunst’ schakelt hij het toeval enigszins uit en laat hij het toe. Hij geeft grenzen en kaders aan. Hij wil zichzelf verrassen en hij vertrouwt op de goede weg. Elk schilderij zegt iets van zijn zoektocht: zijn krampachtigheid, zijn onzekerheid, zijn esthetische behoefte en mooie onverwachte momenten. Vaak is het een strijd en soms valt het als vanzelf op zijn plaats.
Toeval kan nooit alleen fungeren als scheppende kracht, de kunstenaar blijft de baas. Zijn eigen gevoel, wil hij niet uitschakelen.


Kunstenaars die hem hebben beïnvloed
Aanvankelijk schilderde hij impressionistisch. Het vangen van het licht en de kleuren was jarenlang zijn uitdaging. Het snelle weergeven om het moment te vangen deed hij in aquarellen. Later schilderde hij met gouache en boenders op groter formaat papier.
Van de meesters van het impressionisme had hij de meeste bewondering voor Claude Monet in zijn vasthoudendheid en onderzoek om de impressies vast te leggen. Zijn later werk van de tuin en weerspiegelingen in de vijver in Giverny werden grote abstracties. Het werden nieuwe mysterieuze werelden.
William Turner is een andere kunstenaar uit de 19de eeuw die hem boeide. Hij wist het ontzag voor de natuurkrachten te verbeelden.
In zijn kunstacademieperiode 1988 tot 1993 evolueerde zijn kijk op de natuur met horizon
naar beneden op de microwereld. De losse schilderstijl zag hij in Jackson Pollocks’ action- paintings in optima forma. In een meditatief ritueel schilderde Pollock grote schilderijen op de vloer. Uit het gestuurde toeval ontstonden onverwachte fenomenen.
Een andere kunstenaar uit het Amerikaanse Abstract Expressionisme die hem erg aanspreekt is Mark Rothko. Hij was juist heel gericht bezig om het ultieme te bereiken. Bij hem voelt hij de zeggingskracht van kleur heel sterk. Kleurencombinaties kunnen je raken en kunnen helend werken. In zijn gelaagde schilderijen schijnt een mysterieuze wereld door.